Dit artikel schrijf ik eigenlijk na aanleiding van een stuk op Indymedia over het wel of niet aanmelden van demonstraties. Maar eigenlijk breek ik er al langer mijn hoofd over en wil ik hier uiteenzetten waarom het in gesprek gaan met een gemeente en/of politie over je demonstratie, niet per defenitie een ondermijning is van je eigen demonstratie. En dat het zelfs veel voordelen kan opleveren en het misschien wel volstrekt normaal is om te doen, maar dat het wel uitmaakt hoe je jezelf in zo’n gesprek opstelt en welke doelen je nastreeft!
Of je een demonstratie wel of niet meldt en of je wel of niet in gesprek gaat levert in beide gevallen zowel voor- als nadelen op. Ik ben echter van mening dat je niet alleen naar je eigen gewin moet kijken. Ik maak graag gebruik van de openbare ruimte om daar o.a. mijn protest te laten horen. Maar ik ben niet de enige die recht heeft op die openbare ruimte. Iedereen heeft recht op die openbare ruimte, ook de mensen met wie ik het misschien niet (helemaal) eens ben! En dat betekent dat je dus ook met elkaar rekening moet houden in die openbare ruimte. Ik kan dus een demonstratie organiseren en de straat opeisen, maar dan zal ik nog steeds op een bepaalde manier rekening moeten houden met al die andere mensen die gebruik maken van die straat. Het is namelijk bijzonder asociaal, en zeker niet in de lijn van mijn idealisme, om daar (tot een bepaalde hoogte) geen rekening mee te houden. Vanuit die hoedanigheid is het eigenlijk volstrekt normaal dat je vooraf aan je protest melding maakt bij de gemeente van je protest. Zodat de gemeente de andere gebruikers van die openbare ruimte kan informeren en dat ook hun rechten gewaarborgd blijven. Zo is de Wet Openbare Manifestaties (WOM) in ieder geval wel bedoeld.
Het kan voor je demonstratie ook best handig zijn om in gesprek te gaan met de gemeente (en/of politie), bv om je route door te spreken. Er kunnen opbrekingen zijn in de stad waar je nog geen rekening mee had gehouden, of er zijn andere evenementen die niet handig zijn op je route. En zo zijn er nog veel meer praktische redenen te bedenken om in gesprek te gaan met die gemeente. En er zijn ook genoeg voorbeelden waarbij die verstandhouding tussen demonstrant en lokaal gezag (politie en gemeente dus) gewoon goed en respectvol is geweest, zonder dat daarbij de rechten van de demonstrant in het geding waren. Dus dat kan wel! Ik heb zelf een aantal van die demonstraties georganiseerd, dus ik weet waar ik over praat.
En toch is mijn vertrouwen in dat lokale gezag ernstig beschadigd geraakt. En dat komt vooral doordat het lokale gezag mij niet altijd als serieuze gesprekspartner zag. Dit is bij een heel aantal demonstraties gebeurd, maar niet bij alle. Er zijn dus zowel heel positieve ervaringen, als heel erg negatieve ervaringen. Men poogden mij, als organisator, bijvoorbeeld diverse dingen op te leggen, maar wilde lang niet altijd iets kwijt over wat ik van hun kon verwachten. Ze namen eigenlijk geen dingen van mij aan en maakten inschattingen over de demonstratie achter mijn rug om. Terwijl wij als demonstranten ons aan afspraken hielden, kwam met name de politie haar afspraken niet na of probeerden zij zelfs tijdens een demonstratie nieuwe regels (die niet van te voren waren afgesproken) op te leggen. Er werd zonder overleg gesleuteld aan tijdschema’s, waardoor een onnodig groot spanningsveld ontstond tussen organisatoren en politie.
Als dit de wijze is waarop het lokale gezag om wil gaan met WOM, dan zal het nooit goed komen tussen demonstranten en lokaal gezag. Maar als dat lokale gezag inziet dat WOM bedoeld is om een demonstratie zo goed mogelijk te faciliteren (zoals ze soms wel gewoon kunnen) en dat zij feitelijk in dienst staan van de burger, dan is er nog wel hoop.
Ik ben van mening dat het goed is om als demonstrant in gesprek te gaan met de gemeente als je een demonstratie organiseert. Je zult echter wel stevig in je schoenen moeten staan en voor je rechten moeten blijven knokken. Al vind ik het principiëel idioot dat het kritische burgers zo moeilijk wordt gemaakt om een demonstratie te organiseren. Zeker als het om politiek gevoelige onderwerpen gaat. Maar je laten opsluiten in je eigen cynisme lijkt me zeker geen oplossing. Al ben ik nog zo boos, teleurgesteld en wordt ik ook cynisch van al die repressie. Ik blijf toch (voorlopig in ieder geval) geloven in het openhouden van de dialoog. Verharde verstandhoudingen kan sneller leiden tot geweld en isolatie. Waarbij een geweldsspiraal op de loer ligt, waarin iedereen zal verliezen en burgerrechten verder worden afgebrokkeld.
Maar welke keuze je ook maakt, zorg in ieder geval dat je je doelen helder hebt, waarom je een demonstratie wil organiseren en wat je er mee wil bereiken. (Bv wat vind je belangrijker; dat je publiek bereikt en werkt aan verbreding? Of dat je heel principieel blijft, maar misschien makkelijker te isoleren bent en daardoor je publiek niet bereikt) Als die doelen helder zijn, kun je ook een meer zorgvuldige en strategische afweging maken of het wel of niet verstandig is je demonstratie aan te melden en/of in gesprek te gaan met de gemeente over je demo. Het hoeft niet altijd fout te gaan, maar je moet wel scherp blijven!
Yvonne's blog 